Jean Cocteau schreef in 1928 La voix humaine. Ik zag de uitvoering met Halina Reijn, in de regie van Ivo Van Hove. Het stuk staat al sinds 2009 op het repertoire van ITA en reisde niet voor niets naar New York, Sint-Petersburg en Sydney.

Een vrouw heeft haar ex man aan de lijn, ze doet een laatste poging de breuk te lijmen. Eerst houdt ze zich nog sterk, maar allengs wordt ze wanhopig en destructief. Halina Reijn laveert in haar vertolking hartverscheurend tussen gesprek en ingebeelde dialoog. La voix humaine is een schreeuw om aandacht en een gevecht met de dreigende leegte, briljant vertolkt. De voorstelling sleepte me mee tot de laatste seconde. Als Reijn in het eindbeeld, terwijl de roffel van Fifty Ways to Leave your Lover klinkt, in het open raam staat, klaar om te springen, voel ik de waterlanders over mijn wang biggelen.

De acteur heeft de sleutel in handen om emoties over te brengen. Ik wil meeleven met een personage. Mee worstelen, de pijn voelen, de leugen ruiken. Hoe krijg je het voor elkaar het publiek mee te slepen, te verontrusten of te beroeren?

Sinds James Dean is de term method acting vrij bekend. De acteur gebruikt zijn eigen ervaringen om een karakter zo waarachtig mogelijk weer te geven. Ingeleefd spel. Ook Halina Reijn bedient zich van deze methode.

Alex van Warmerdam is als regisseur wars van inleving. Bij hem krijgt de acteur de opdracht op te komen, naar het raam te lopen, naar buiten te kijken, tekst te zeggen en af te gaan. Deze geïmplodeerde spelstijl geeft mij als toeschouwer de ruimte voor invulling. Ik word het toneelstuk ingezogen.

Een andere manier om het publiek te beroeren is om de tegenovergestelde emotie te spelen. Tegenspelen, noem ik dat. Je bent stikverdrietig want je man heeft je net in de steek gelaten. Je beste vriendin komt langs en vraagt: hoe gaat het met je? Het ligt voor de hand het verlaten personage te laten ontsteken in razernij of een harde huilbui. Spannender is als het personage dit (schijnbaar) vrolijk speelt. ”Ik heb er wel eens beter voorgestaan”. Het klinkt opgeruimd, maar de emotie, die iedereen in het publiek voelt, en de poging om de vriendin gerust te stellen, geeft een gelaagde spanning en diepte aan de rol.

Fysiek spel is ook een manier om emoties over te brengen. Een van de lastigste gemoedstoestanden om geloofwaardig op toneel neer te zetten, is dronkenschap. Vaak zie je acteurs zwalken, hard lallen of te veel aan de ander zitten. De echte dronkenlap doet juist het tegenovergestelde. Hij doet juist vreselijk zijn best om recht te lopen. Dat is dan ook mijn opdracht aan de acteur die dronken moet spelen: doe moeite om recht te lopen, en laat me dat zien, ontroer me daarmee.